İş Ortaklıklarında İş Deneyim Belgeleri Nasıl Değerlendirilir?
İş ortalıklarında iş deneyim belgeleri nasıl değerlendirileceği hususunu açıklamadan evvel iş deneyim belgesi ile ilgili kısaca açıklama yapmakta yarar bulunmaktadır.
Ülkemizde kamu hukukuna tâbi olan veya kamunun denetimi altında bulunan veyahut kamu kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usuller 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda düzenlenmiştir.
Anılan ihale kanununun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde;
İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin maddesinde belirtilen bilgi ve belgelerin ihalelerde istenebileceği, yeterlik kriterlerinin belirlenmesinin temel gerekçesinin ise işi yapabilecek nitelikteki isteklilerin ihalelere katılımını sağlamak olduğu, istenilecek yeterlik kriterinin işin niteliğine göre belirlenerek ihale dokümanında ve ilan veya davet belgelerinde belirtilmesinin gerekli olduğu, belirtilmiştir.
Bu çerçevede yapım işlerine ait ihalelerde mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için; istekli tarafından kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak; Son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan yapım işleri ile kabul işlemleri tamamlanan yapımla ilgili hizmet işlerinde sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen işlerle ilgili deneyimi gösteren belgelerin sunulmasının sağlanması için ihale konusu işin niteliğine göre yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağı, ihale dokümanında ve ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilân veya davet belgelerinde belirtilir.
4734 sayılı Kanun maddesinde ifade edildiği üzere ihaleye katılımda yeterlik kuralları işin niteliğine göre farklılık göstermektedir. Bu bağlamda 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki idarelerin, Kanuna göre gerçekleştirecekleri yapım işleri ihalelerinde uygulayacakları usul ve esasları düzenlemek amacıyla Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği Kamu İhale Kurumu tarafından hazırlanarak yayımlanmıştır.
Yayımlanan ihale uygulama yönetmeliğinde “İhaleye Katılımda Yeterlik” kriterleri detaylıca açıklanmış olup, anılan Yönetmeliğinin 30’uncu maddesinde, isteklilerden yeterliklerinin belirlenmesi için istenilecek belgeler, yapım işinin yaklaşık maliyet değerine göre belirlenmiş olup, Kamu İhale Genel Tebliğinin ekinde (Ek-Y.1)’de yer alan tabloda özetlenmiştir.
Buna göre; mesleki ve teknik yeterliğin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere aday veya isteklilerden, Yaklaşık maliyetine bakılmaksızın iş deneyim belgesinin her ihalede istenilmesi zorunludur.
İş Ortalıklarında İş Deneyim Belgeleri Nasıl Değerlendirilir?
EKAP akdemi de yer verilen Kamu İhale Terimler Sözlüğünde;
İş deneyim belgesi; "Yapım işleri ile yapımla ilgili danışmanlık hizmeti işlerinde yapılan iş karşılığı bedel içeren tek bir sözleşmeye dayalı olarak taahhüt edilen, geçici kabulü yapılmış işlerde; ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetleme görevinde bulunan, devam eden işlerde; işin, ilk sözleşme bedelinin tamamlanması ve gerçekleşme oranının toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşarak kusursuz olarak gerçekleştirilmesi halinde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetleme görevinde bulunan mimar veya mühendislere düzenlenen iş deneyim belgesi."
İş Ortaklığı; "Birden fazla gerçek veya tüzel kişinin ihaleye katılmak için hak ve sorumluluklarıyla işin tümünü birlikte yapmak üzere oluşturdukları ortaklık türü."
olarak tanımlanmıştır.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin "İş Ortaklığı" başlıklı 32'nci maddesinde ise iş ortaklığı ile ilgili aşağıdaki düzenlemelere yer verilmiştir.
(1) Birden fazla gerçek veya tüzel kişi iş ortaklığı oluşturmak suretiyle her türlü ihaleye katılabilir.
(2) İş ortaklığını oluşturanlar, hak ve sorumluluklarıyla işin tümünü birlikte yapmak üzere ortaklık yapar.
(3) İş ortaklığı başvuru veya teklifiyle birlikte pilot ortağın da belirlendiği İş Ortaklığı Beyannamesini vermek zorundadır. (Ek cümle: 18/05/2024-32550 R.G./14. md., yürürlük: 15/06/2024) Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde, davet edilmiş olan gerçek ya da tüzel kişinin pilot ortak olarak belirlenmesi zorunludur.
(4) İş ortaklığında en çok hisseye sahip ortak, pilot ortak olarak gösterilmek zorundadır. Ancak bütün ortakların hisse oranlarının eşit olduğu veya diğer ortaklara göre daha fazla hisse oranına sahip ve hisseleri birbirine eşit olan ortakların bulunduğu iş ortaklığında ise bu ortaklardan biri pilot ortak olarak belirlenir. Ortakların hisse oranları İş Ortaklığı Beyannamesinde gösterilir.
(5) İş ortaklıklarının ihaleye katılabilmek için sunacakları belgelerin belirlenmesinde ve yeterlik kriterlerine ilişkin değerlendirmede, bu Yönetmeliğin İkinci Kısmında yer alan düzenlemeler esas alınır.
(6) İhalenin iş ortaklığı üzerinde kalması halinde iş ortaklığı tarafından, sözleşmenin imzalanmasından önce noter onaylı ortaklık sözleşmesinin idareye verilmesi zorunludur. (Değişik: 18/05/2024-32550 R.G./14. md., yürürlük: 15/06/2024) Bu sözleşmede, ortaklık oranları ve pilot ortak ile diğer ortakların işin yerine getirilmesinde müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu açıkça belirtilir ve bu oranlar işin sonuna kadar değiştirilemez. Ancak ilk ihaledeki şartların sağlanması, pilot ortağın değişmemesi, fiyat dışı unsur üzerinden puanlama yapılan ihalelerde iş ortaklığının aldığı puanın azalmaması koşullarının bir arada bulunması kaydıyla bu oranlar idare onayı ile değiştirilebilir.
Yapım işleri ihalelerinde iş deneyim belgelerinin değerlendirilmesi ile ilgili düzenlemelere de Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin İş Deneyim Belgelerinin Değerlendirilmesi bölümünde yer verilen "Değerlendirmeye ilişkin esaslar" başlıklı 48'inci maddesinde yer verilmiştir. Buna göre;
- Aday ve isteklilerin ihale konusu iş veya benzer işlerle ilgili iş deneyimlerinin değerlendirilmesinde; tek sözleşmeye dayalı olarak alınmış iş deneyim belgeleri dikkate alınır. Birden fazla iş deneyimi toplanarak değerlendirilemez.
- (Değişik: 19/06/2018-30453/m RG/ 5. md.) İhale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarları iş deneyiminde değerlendirmeye alınmaz. Ancak, iş deneyim belgesine konu işin esaslı unsurunun ihale konusu iş veya benzer işe uygun olması halinde iş deneyim belgesi tutarının tamamı değerlendirilir.
- İş ortaklığı tarafından gerçekleştirilen işlerden edinilen iş deneyim belgelerindeki tutarlar, aday veya isteklinin belge sahibi iş ortaklığındaki hisse oranları esas alınarak değerlendirilir. Ancak ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten elde ettiği iş deneyim belgesi sunulması halinde, iş ortaklığının iş deneyiminin değerlendirilmesinde ortakların hisse oranlarına bakılmaksızın sunduğu belge üzerindeki tutar esas alınır.
Ayrıca, anılan yönetmeliğin 39'uncu maddesinin 7'nci fıkrasında; İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının tamamını sağlaması halinde; diğer ortaklar, istenen asgari iş deneyim tutarının % 40’ından az olmamak üzere, benzer işe ait olmayan bir yapım işine ilişkin belge sunabilecekleri düzenlenmiştir.
Bu çerçevede yukarıda yer verilen düzenlemeler kapsamında iş ortalıklarında iş deneyim belgelerinin, belge tutarlarının değerlendirilmesine ilişkin konuyu bir örnekle açıklayalım.
Özetle; İhaleye teklif veren iş ortaklığında istenen asgari iş deneyim tutarının tevsikinde;
Pilot ortak; en az % 80’ini,
Özel ortakların her biri; en az % 20’sini sağlaması zorunludur.
Pilot ortak en az %100➔özel ortaklar en az %40 oranında benzer işe ait olmayan bir yapım işine ilişkin belge sunabilir.
Aynı iş ortaklığı, aynı ortaklık yapısı ile teklif verilmesi➔ pilot ortak ve özel ortakların her birinin söz konusu oranları (Pilot ortak; en az % 80, Özel ortakların her birinin en az % 20) sağlaması koşulu aranmaz.
A-) Bilgiler;
Ortaklar: A ve B kişileri (Gerçek veya Tüzel kişi)
Ortaklık Oranları: A %50, B %50
Ortaklık Yapısı: Pilot ortak; A, Özel ortak; B olmak üzere AB İş Ortaklığı
AB İş Ortaklığının İş Deneyim Belgesi, Belge Tutarı: 200.000.000,00 TL
Güncellenmiş İş Deneyim Belgesi Tutarı: 300.000.000,00 TL
A Pilot Ortak Hissesine Düşen İş Deneyim Tutarı: 150.000.000,00 TL
B Pilot Ortak Hissesine Düşen İş Deneyim Tutarı: 150.000.000,00 TL
İhalede İstenilen Asgari İş Deneyim Tutarı Oranı: %50
B-) Aynı iş ortaklığı, aynı ortaklık yapısı ile ihaleye teklif verilmesi halinde;
İhale Usulü: Açık İhale
Verilebilecek Teklif Tutarı: 600.000.000,00 TL (Güncel İş Deneyim Belgesi Tutarı/İstenilen Asgari İş Deneyim Oranı)
İhale usulü açık ihale olması nedeniyle Pilot ortak; A ve ortaklık oranı %50, Özel ortak B ve ortaklık oran %50 olmak üzere AB iş ortaklığı olarak teklif verilebilir. Bu durumda AB iş ortaklığına ait iş deneyim belgesinin belge tutarının tamamı olan 300.000.000,00 TL herhangi bir ayrıma tabi tutulmadan doğrudan değerlendirmeye alınacaktır.
C-) Aynı iş ortaklığı, aynı ortaklık yapısı ile ihaleye teklif verilmesi halinde;
İhale Usulü: Pazarlık/21-b
Davet Edilen Ortak: A ortak
Verilebilecek Teklif Tutarı: 600.000.000,00 TL (Güncel İş Deneyim Belgesi Tutarı/İstenilen Asgari İş Deneyim Oranı)
4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde, davet edilmiş olan gerçek ya da tüzel kişinin pilot ortak olarak belirlenmesi zorunlu olduğundan dolayı ve davet edilen ortak A ortak olması nedeniyle iş ortaklığı olarak teklif verilmek istenmesi durumunda A pilot ortak olarak belirlenebileceğinden "Aynı iş ortaklığı, aynı ortaklık yapısı ➔ pilot ortak ve özel ortakların her birinin söz konusu oranları sağlaması koşulu aranmaz." kuralı uygulanabilecektir.
D-) Aynı iş ortaklığı, aynı ortaklık yapısı ile ihaleye teklif verilmesi halinde;
İhale Usulü: Pazarlık/21-b
Davet Edilen Ortak: B ortak (AB İş ortaklığında Pilot ortak olmak zorunda)
Teklif Tutarı: 600.000.000,00 TL
AB İş Ortaklığının Sağlaması Gereken Asgari İş Deneyim Tutarı: 300.000.000,00 TL (Teklif Tutarı*%50)
Teklif Tutarına Pilot Ortağın Sağlaması Gereken Asgari İş Deneyim Tutarı: 240.000.000,00 TL (AB İş Ortaklığının Sağlaması Gereken Asgari İş Deneyim Tutarı * %80)
Pilot Ortağa Göre verilebilecek En Yüksek Teklif Tutarı: 375.000.000,00 TL (B Özel Ortak Hissesine Düşen İş Deneyim Tutarı-150.000.000,00 TL /İstenilen Asgari İş Deneyim Oranı-%50/%80)
İhale usulünün Pazarlık/21-b olması ve davet edilen ortağın AB iş ortaklığında Özel ortak olan B ortağının olması nedeniyle Pilot ortak; A ve ortaklık oranı %50, Özel ortak B ve ortaklık oran %50 olmak üzere AB iş ortaklığı olarak teklif verilemez. B ortak davet edildiğinden dolayı B ortağın AB İş ortaklığında Pilot ortak olması zorunlu olmaktadır. Bu durumda ortaklık oranlarının A; %50, B; %50 olmasıda zorunlu olmayacaktır. B pilot ortak olacağından dolayı ortaklık oranı %50 ve üzerinde belirlenebilir.
Burada "4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde, davet edilmiş olan gerçek ya da tüzel kişinin pilot ortak olarak belirlenmesi zorunlu olduğundan dolayı ve davet edilen ortak B olduğundan burada B pilot ortak olarak belirleneceğinden dolayı "Aynı iş ortaklığı, aynı ortaklık yapısı pilot ortak ve özel ortakların her birinin söz konusu oranları sağlaması koşulu aranmaz." kuralı uygulanamayacaktır.
Bu durumda istenilen asgari iş deneyim tutarının
"Pilot ortak; en az % 80’ini,
Özel ortakların her biri; en az % 20’sini sağlaması" kuralı uygulanacaktır.