Aşırı düşük
Kanun, Yönetmelik ve Tebliğ maddelerinde mal alımı ihalelerine ilişkin aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde ihale komisyonunun verilen teklifleri değerlendirdikten sonra diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit etmesi gerektiği, öte yandan Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ile Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı ilgili maddeleri uyarınca ve Kamu İhale Genel Tebliği’nde belirtilen yöntemler çerçevesinde sınır değer hesaplanarak teklifi aşırı düşük olanların tespit edilmesi gerektiği, ancak mal alımlarında sınır değer hesaplama yöntemine ilişkin sınırlayıcı bir düzenleme bulunmadığı, dolayısıyla mal alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin tespitinin diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete kıyaslanmak suretiyle idarece belirlenmesi gerektiği hükme bağlanmıştır.
İdarelerce aşırı düşük teklif sahibi isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olmak üzere;
Açıklama istenilecek iş kalemleri listesi,
Açıklaması istenilen analiz girdileri listesi,
Açıklama istenilmeyen analiz girdileri listesi,
Özel/paçal poz niteliğindeki iş kalemlerinin analizleri, v
erilmek suretiyle açıklama istenilmesi gerekmektedir. Aksi durumda Kamu İhale Genel Tebliğinin 45’inci maddesinde yer alan açıklamalar çerçevesinde aşırı düşük teklif açıklaması yapılamayacağından dolayı sorgulama yeniden gerçekleştirilmelidir.
Danıştay kararı, idarenin geçici teminatın irat kaydına ilişkin işleminin yasal dayanağının olmadığını ve gerekçelerinin yeterli olmadığını ortaya koymaktadır. Karar, ihale sürecindeki belge tahrifatı iddialarının ve bunlara uygulanacak yaptırımların dikkatli ve hukuka uygun bir şekilde değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Özellikle, "sahte belge" iddiasının ispatlanması ve uygulanacak yaptırımın ilgili mevzuata uygun olması gerekmektedir.
4734 sayılı Kanun'un 17. maddesi, yasak fiil ve davranışlarda bulunan isteklilerin ihale dışı bırakılacağını belirtmektedir. Danıştay, bu kararda, tahrifatın tespit edilmesi durumunda geçici teminatın irat kaydedilmesi yerine, ilgili firmanın ihale dışı bırakılması gerektiği vurgulamaktadır.
Dolayısıyla müdahillerin oluşturduğu iş ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında sunulan belgelere dayanak teşkil eden belgelerde yapılan tahrifat nedeniyle geçici teminatının gelir kaydedilmesi işleminin mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.