Yaklaşık Maliyet Hesabına Esas Metraj Çıkarmanın Temel Aşamaları Nelerdir?

Yaklaşık Maliyet Nedir?

4734 sayılı Kamu İhale Kanununda yer verilen hüküm çerçevesinde Yaklaşık maliyet; İhale onay belgesi düzenlenmeden önce idarece her türlü fiyat araştırması yapılarak, katma değer vergisi (KDV) hariç olmak üzere hesaplanan ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilen, ihale konusu işin öngörülen bedelidir. İdarelerce mali iş programlarının yapılabilmesi için yapım işinin maliyetinin önceden bilinmesi önem arz etmektedir.

4734 sayılı Kanunda ayrıca yaklaşık maliyetin gizliliği benimsenmiş olup, yaklaşık maliyetin gizliliği ile isteklilerin ihale dokümanını tam ve eksiksiz inceleyerek tekliflerini yaklaşık maliyetten bağımsız olarak doğru bir şekilde vermeleri amaçlanmıştır.

Bu çerçevede;

1) Yaklaşık maliyete ihale ilânlarında yer verilmez.

2) İsteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.

Yaklaşık maliyete ihale sürecinde ve teklif değerlendirme aşamasında aşağıda maddeler halinde belirtilen işlemlerin uygulanmasında ihtiyaç duyulduğundan ve dikkate alınması gerektiğinden doğru ve eksiksiz hesaplanması önem arz etmektedir. Buna göre yaklaşık maliyet;

• İhale için ihtiyaç duyulan ödenek tutarının tespitinde dikkate alınır. Bu nedenle de ihale onay belgesinde ve ekinde yer almalıdır.
• 4734 sayılı Kanunun 13’üncü maddesinde belirtilen ilan sürelerinin belirlenmesinde ve uygulanmasında dikkate alınır.
• İhale usullerinin uygulanması ile  kanunun 22’nci maddesindeki doğrudan teminin uygulanmasında dikkate alınır.
• Yeterliliğin belirlenmesi amacıyla istenecek belgelere ilişkin kriterlerde eşik değerle oranı dikkate alınır.
• Sınır değer hesabı ile sınır değerin altındaki aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde dikkate alınır.
• Sınır değerin altındaki teklife ait istekli ile sözleşme yapılması durumunda kesin teminat tutarının hesabında dikkate alınır (Yaklaşık maliyetin %9’u).
• Yeterlilik kriterleri olarak belirlenen belgelerin (iş deneyim belgesi ile ekonomik ve mali yeterliliğe ilişkin belgeler) değerlendirmesinde (belli istekliler ile pazarlık İhale usulü) dikkate alınır.
• Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet başvuru bedelinin belirlenmesinde dikkate alınır.

Buradan anlaşılacağı üzere ihale sürecinin birçok aşamasında dikkate alınmakta olan yaklaşık maliyetin üç temel bileşeni bulunmaktadır. Bunlar;

1. Miktar (metraj)
2. Birim fiyat
3. Yüklenici karı ve genel giderler dir.

Yaklaşık Maliyet Hesabına Esas Metraj Çıkarmanın Temel Aşamaları Nelerdir?

Yaklaşık maliyet hesabına esas miktarların tespiti için öncelikle birtakım çalışmaların yapılması gerekmektedir. Bu çalışmalara ilişkin düzenlemeler ise Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir. 

Bu çerçevede yaklaşık maliyete esas miktar tespiti için yapılacak çalışmalar;

a) Arazi ve zemin etüdünün yapılması; uygulama projesi üzerinden anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde arazi ve zemin etüt çalışmalarının; ön ve/veya kesin proje üzerinden birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde ise, mümkün olan arazi ve zemin etüt çalışmalarının yapılmış olması zorunludur.

b) Proje zorunluluğu; bina işlerinde uygulama projesi, diğer işlerin uygulama projesi yapılabilen kısımları için uygulama projesi, yapılamayan kısımları için kesin proje; doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan işler ile ihale konusu işin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ise ön ve/veya kesin projenin hazırlanması ve yaklaşık maliyetin söz konusu projelere dayanılarak hesaplanması gerekir.

Uygulama projesi; Belli bir yapının onaylanmış kesin projesine göre yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği proje,

Kesin Proje; Belli bir yapının onaylanmış ön projesine göre; mümkün olan arazi ve zemin araştırmaları yapılmış olan, yapı elemanlarının ölçülendirilip boyutlandırıldığı, inşaat sistem ve gereçleri ile teknik özelliklerinin belirtildiği proje,

Ön Proje; Belli bir yapının kesin ihtiyaç programına göre; gerekli arazi ve zemin araştırmaları yapılmadan, bilgilerin halihazır haritalardan alındığı, çevresel etki değerlendirme ve fizibilite raporları dahil elde edilen verilere dayanılarak hazırlanan plân, kesit, görünüş ve profillerin belirtildiği bir veya birkaç çözümü içeren projedir.

c) Mahal listesi hazırlanması; ön, kesin veya uygulama projelerine dayalı olarak, işin bünyesindeki imalat kalemlerinin adını ve yapılacağı yerleri gösteren ve yaklaşık maliyetin hazırlanmasına esas teşkil eden mahal listeleri hazırlanır.

Mahal listelerinde işin bünyesindeki tüm imalat kalemlerine/iş gruplarına yer verilmesine dikkat edilmelidir.

Mahal listesi, anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde uygulama projesinden, teklif birim fiyat sözleşmelerde ise birim fiyat tarifleri ve cetvelinden sonra teknik belgeler arasında en öncelikli sıralamaya sahiptir.

ç) Metraj listelerinin hazırlanması; ihale konusu işe ait proje ve mahal listelerindeki ölçü ve tariflere göre işin bünyesine giren imalatların hangi kısımda ve ne miktarda yapılacağının belirlenmesi amacıyla; anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde iş kalemi ve/veya iş grubu, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde ise iş kalemi şeklinde metraj listeleri düzenlenir.

d) Birim fiyat ve imalat tariflerinin hazırlanması; Ön ve/veya kesin projeye dayalı olarak birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde, idareler, iş kaleminin adını, yapım şartlarını, ölçü yeri ve şeklini, birimini, birim fiyata dahil ve hariç unsurları ihtilafa meydan vermeyecek biçimde teknik olarak açıklayan birim fiyat tarifleri hazırlar.

e) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; uygulama projeleri ve mahal listelerine dayalı olarak imalat iş kalemleri veya iş gruplarının teknik tarif ve özellikleri belirlenir.

Metraj nedir, metraj çeşitleri ve metraj yapma kuralları nelerdir?

Metraj; bir yapıyı meydana getiren elemanların ayrı ayrı ölçülerek miktarlarının bulunması işlemidir. Ölçümlerde uzunluklar m, alanlar m2, hacimler m3, sayılabilenler adet ve ağırlıklar ton/kg olarak hesaplanır.

Metraja bağlı maliyet hesaplarında bulunacak maliyetin gerçekçi olması metrajın doğru yapılması ile doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle, metrajın hazırlanması ile ilgili temel ilkelerin iyi bilinmesi gerekli olmaktadır.

Yapım işlerinde ihale öncesi hazırlık, ihale süreci ve sözleşme sürecinde olmak üzere bir takım metraj çeşitleri bulunmaktadır. Bunlar;

1. İhale öncesi yaklaşık maliyet hesabı için metraj,
2. Birim fiyatlı işlerde hakediş için metraj (yeşil defter vb.),
3. Sözleşme kapsamında yapılacak olan iş artış veya azalışları için metraj,
4. Birim fiyatlı sözleşmelerde kesin hesap hakedişi için yapılan kesin hesap metrajları (proje, ataşman vb. tutanaklara göre)
5. Aşırı düşük teklif açıklamaları için metraj,

Metraj yapma kurallarında temel prensip, yapılan işi birim fiyat kitabından bedelini alacak birim miktar ve pozlarla ifade etmektir.  İşte kullanılan birim fiyatlara ait tarifler, hangi pozun nasıl metraj hâline getirileceğini de tanımlar. Bir teknik eleman için bilinmeyen bir hesabın anahtarı benzer iş ve birim fiyat tarifidir. 

Örnek olarak 15.160.1003 poz numaralı Ø 8- Ø 12 mm nervürlü beton çelik çubuğu, çubukların kesilmesi, bükülmesi ve yerine konulması imalatının birim fiyat bedeline ilişkin metraj (ölçü) hesabının nasıl yapılması gerektiği tarif detayında aşağıdaki şekilde açıklanmıştır.

Nervürlü beton çelik çubuğunun detay projesine göre kesilip bükülerek hazırlanması yerine konması, bağlanması için demir, bağlama teli ve gerekli her türlü malzeme ve zayiatı, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, işçilik, müteahhit genel giderleri ve kârı dâhil, 1 ton fiyatı:
ÖLÇÜ:
1) Betonarme detay resimlerine göre kroşeler ile birlikte demirin boyu ölçülür. 
2) Çelik  çubukların ağırlıkları aşağıdaki cetvelden alınır. 
3) Projede gösterilmeyen çelik çubuklar ve ekler hesaba katılmaz.
4) Cetveldeki (m) ağırlıkları hesaba esastır. Bağlama teli, çelik çubuk sıraları arasında kullanılacak çelikler ve zayiat analizde dikkate alındığından, ayrıca ödeme yapılmaz.

Çap (Ø)    Birim Ağırlığı
mm    Kg/m
8    0,395
10    0,617
12    0,888

Metrajın hangi sıra ile yapılacağı poz numaraları ile ilişkilendirilebilir. (Metraj planı) Poz numaralarına göre yapılacak bir metraj işin aşamalarını ve hakedişe giriliş düzenini daha kolay hâle getirir. Metraj yazım sırası işin yapılış sırasına göre de yazılır. Bu, yapılan işlerin atlanmasını önleyebilir.

Metraj, metraj cetvellerine yazılır. Buna göre metraj cetvelleri ile tipleri, işin niteliğine göre farklılık gösterebilir.  Uygulamada yaygın olarak kullanılan metraj tipleri aşağıdaki şekildedir.

1. Klasik metraj (adet, en, boy, yükseklik),
2. Demir metrajı (demir çapı, adet, boy, birim ağrılık),
3. Profil metrajı (adet, boy, birim ağırlık),
4. Hafriyat metrajı  
5. Tesisat metrajı 
6. Çelik hasır metrajı

AMP Danışman Yaklaşık Maliyet ve Metraj Çıkarma Hizmetleri

AMP Danışman olarak ihale hazırlık süreci, ihale süreci ve sözleşme süreçlerinin tamamında hem kamu kurumları için hem de firmalar için  istenilen formatta yaklaşık maliyet ve yaklaşık maliyet hesabına esas metrajlar ile diğer metrajların hazırlanması sürecini yönetiyor ve AMP Yazılıma ait profesyonel yazılımlarımız ve uzmanlarımız ile metrajlarınızı çıkarıyor, istenilen formatta raporluyor, talebinize göre yaklaşık maliyet veya hakedişinize ekliyoruz.